پروژه فرم ها و نقش های نمادین و جلوه های توحیدی در مساجد

خلاصه ای از پروژه:

مساجد اسلامی در ایران، تجلی‌گاه زیبایی‌های بصری و تلفیقی از فرم‌های نمادین و باورهای عمیق اعتقادی هستند. هنر دینی، به ویژه در مساجد، دارای جنبه‌ای سمبولیک است که در آن جهان، سایه‌ای از حقیقت و مرتبط با مرتبه‌ای متعالی‌تر به شمار می‌رود. سمبل‌ها در این هنر، دیداری از مرتبه خویش هستند که برای بیان معانی متعالی نزول کرده‌اند، معانی‌ای که جز با این نمادها و تشبیهات قابل بیان نیستند.

نقوش گچبری، آجرکاری و کاشی‌کاری در مساجد بر اساس معنای سمبولیک و حس زیباپسندی مذهبی انتخاب می‌شوند. ختایی‌ها، اسلیمی‌ها و دیگر نقوش کاشیکاری با رنگ‌های ملایم و تضادهای دلنشین، چشم را به مسیرهای بی‌انتهای بهشتی سوق می‌دهند. رنگ‌های سردی چون زنگاری، فیروزه‌ای و لاجوردی بیشترین سطوح کاشیکاری را به خود اختصاص می‌دهند، به ویژه لاجوردی که عمق دارد و آدمی را به بی‌نهایت می‌برد.

نقوش گیاهی برگرفته از درختان پیچان، درخت تعالی‌گرا و روینده زندگی را در باغ‌های آرمانی انسان تداعی می‌کنند. گل‌ها، برگ‌ها و ریاحین تجرید شده، رایحه‌ای از بهشت ازلی و آرمان‌شهر زیبا را در خود دارند. خطوط نسخ و کوفی نیز در لابلای نقوش، آیات نور و اشارات قداست را می‌نگارند و کلام و نقوش پرده پرده به عرصه عیان می‌رسند.

هنرمند معتقد، مجاز را واسطه حقیقت می‌بیند و فانی را مظهر باقی. او با رخ حق و جلوه رخ حق در مجالی و مظاهر اعیان ثابته سر و کار دارد. صورت خیالی در این مرتبه، واسطه حضور و تقرب به اسم اعظم الهی است و هنرمند را به لسان‌الغیب و ترجمان اسرار الهی تبدیل می‌کند.

تفکر توحیدی در معماری مساجد تجلی می‌یابد و فضایی را ابداع می‌کند که آدمی را به روحانیت فضایی ملکوتی پیوند می‌دهد. طراحان و معماران مساجد سعی می‌کنند تا همه اجزای بنا را به صورت مظاهری از آیه های حق تعالی جلوه دهند و توحید و مراتب تقرب به حق را به نمایش بگذارند.

به دنبال پروژه‌های دانشجویی برتر و آماده برای استفاده هستید؟ با دانلود آسان پروژه‌های آماده، در وقت خود صرفه‌جویی کنید!

عناوین و فهرست کلی پروژه:

فرم‌ها و نقش‌های نمادین در مساجد ایران**

* **مساجد اسلامی و نمادگرایی**
* **نقوش گچبری، آجرکاری و کاشیکاری**
* ختایی‌ها و اسلیمی‌ها
* رنگ‌های سرد (زنگاری، فیروزه‌ای، لاجوردی)
* معنای رنگ آبی
* معنای رنگ لاجوردی
* **نقوش گیاهی**
* درخت تعالی‌گرا
* گل‌ها، برگ‌ها و ریاحین تجرید شده
* **نقش نوشته**
* خطوط نسخ و کوفی
* لایه بندی کلام و نقوش
* **هنرمند معتقد و تجلی حقیقت**
* مجاز به مثابه واسطه حقیقت
* صورت خیالی و مشاهده شاهد غیبی
* **نمایش عالم ملکوت و مثال**
* تکرار مضامین و صورت‌ها
* وحدت در کثرت
* **تفکر توحیدی در معماری مساجد**
* گنبد و مناره‌ها، موزائیک‌ها و کتیبه‌ها
* تضاد فضای داخل و خارج
* **رنگ سفید و قداست**
* الهام‌بخش بزرگی، پاکی و اندیشه بالندگی
* رمز پدیده‌های روحانی و مهابت
* **شکل و ساختار بنا**
* معنای کیهانی
* چهارگوش و دایره
* تلفیق مربع با دایره در فرهنگ‌ها
* **محوریت و نقطه مرکزی**
* اجماع مومنین
* وحدت کلی و جهان‌شمول
* **قرینه‌سازی**
* تصورات عرفانی و تفکر اعتقادی
* سیر و سلوک و تعالی باطنی

**مسجد در گذشته و حال در نگاهی گذرا**
* **آغاز سخن**
* اندیشیدن و یافتن خدا
* شیادان و خدایان دست‌ساز
* **بزرگ‌ترین یافته بشر**
* خدا و خلوت با او
* نمادها و باورها
* **جایگاه‌ها و باشگاه‌ها**
* معبد، صومعه، آتشکده و…
* جستجوی خدا در طبیعت
* **مسجد خلوت‌گاه راز و نیاز**
* مهمان‌خانه پاکیزه
* نخستین مسجد
* **مسجد در سرزمین‌های دیگر**
* امویان و ریاکاری
* مسجد در سرزمین خردگستر ایران
* **نخستین مسجد در ایران**
* سرزمین خداشناس
* پذیرش اسلام
* بغستان‌ها و خداخانه‌ها
* **بررسی کالبدی معماری مسجد**
* ارزش مسجد در اسلام
* معماری در سرزمین‌های دیگر
* پادیاوها و وضوخانه‌ها
* **مسجد و کانون فرهنگی**
* دبستان، دبیرستان، فرهنگستان و بیمارستان
* مسجد دژ پل در قم
* ایوان و شبستان
* **مناره، اندامی دیگر از شناسه‌های مسجد**
* جایگاه ویژه اذان‌گویان
* نخستین مناره‌ها
* **همزیستی مسجد و دیگر نیایشگاه‌ها در ایران**
* آزاداندیشی ایرانی
* کلیسا و کنیسه در یک راستا
* **مسجد جامع**
* ساختار اجتماعی و سیاسی
* مسجد جامع اصفهان
* **اندام‌های مسجد در گذشته**
* ایوان، حجره، رواق، سردر، هشتی و…
* جلوخان و جوی آب
* مدرسه و کتابخانه
* **اندام‌های معماری امروزین مسجد**
* صندوق قرض‌الحسنه و دفتر هیئت امنا
* آشپزخانه و انبار نذورات
* کلاس درس و انبار لوازم سوگواری
* **روند جایگاه اندام‌ها در معماری مسجد**
* راستای قبله و در آیگاه
* هشتی و دوستکامی
* صحن و باغچه
* ایوان و شبستان
* گنبد خانه و محراب
* مقصوره و کمرکش
* سرمایش و گرمایش
* **شب و خلوت خدا**
* حدیث نیاز جان
* رازها و حجاب‌ها
* **ازدحام خلوت می‌طلبد**
* معماری نیاز است و تناسب
* مسجد و خلوت
* **سخنی درباره مسجد‌های امروزی**
* معماری خالص و ناب
* دخالت نابجا در فرم و شکل
* **سخن آخر**
* خدایی اندیشیدن و ساختن

**مسجد**
* مسجد از ریشه سجده
* مساجد غربی و اولیه
* **بخش‌های فرعی**
* اتاق چراغدار
* اتاق مسکونی
* کتابخانه
* **الحاقات در بنای مسجد**
* مقصوره
* محراب
* منبر
* بازوی چلیپا
* تاق نمای روی فضای محراب
* **فضاهای مساجد ایرانی**
* میدانچه
* ایوان با پیشانی وردی
* هشتی
* صحن
* متوضی
* سرویس‌های بهداشتی
* ایوان یا ایوان‌ها
* صفه یا رواق
* طنبی
* شبستان ستون دار
* مقصوره
* اطاق خادم
* کتابخانه
* محراب
* اطاق چراغدار
* اطاق سرایداری
* گنبد بالای محراب
* **مساجد اولیه اسلام**
* مسجد فهرج
* مسجد تاریخانه
* **دوره خوارزمشاهیان**
* مسجد دو ایوانه زوزن و فریوند
* **دوره سلجوقیان**
* گنبد خانه
* طرح‌های جدید
* **دوران ایلخانی**
* مسجد جامع ورامین
* مسجد ارگ علیشاه
* مسجد قبیح
* عبدالصمد نطنز
* **تیموریان**
* مسجد گوهر شاد
* مسجد کبود تبریز
* **صفویه**
* مساجد شیخ لطف الله و امام اصفهان
* **مسجد جامع اصفهان**
* بخش‌های کهن
* ایوان جنوبی
* ایوان شمالی
* ایوان شرقی
* ایوان غربی
* محراب اولجایتو
* شبستان زمستانی
* **مسجد جامع نائین**
* ساختمان بنا
* تاریخ ساخت مناره
* **مسجد جامع اردستان**
* شیوه خراسانی
* شیوه رازی و اصفهان
* **مسجد جامع تبریز**
* اصل بنا
* **مسجد کبود تبریز**
* ساختار بنا
* پلان مسجد
* **مسجد جامع یزد**
* تاسیس
* اهمیت
* **مسجد شیخ لطف الله**
* معمار
* تاریخ بنا
* کتیبه
* نور گیری
* **اجزای تشکیل دهنده**
* جلو خان
* پیش طاق
* درگاه
* هشتی
* دالان
* ایوان
* ساباط
* رواق
* منار
* مناره

**محراب**
* مهرابه یا محراب
* مهرابه در آیین میترا
* محراب‌های مسیحی
* بخشی از یک اثر هنری
* **نگاهی به تزیین محراب**
* محراب مسجد جامع شیراز
* محراب مسجد نایین
* محراب مسجد نیریز
* محراب‌های گچ بری شده از عهد سلجوقیان
* محراب مدرسه خارجرود
* محراب مسجد ملک کرمان
* محراب امامزاده کرار
* محراب مسجد جامع رضائیه
* محراب مسجد ورامین
* محراب مسجد جامع ساوه
* کاشی کاری

**گنبد یا قبه**
* گنبد یا قبه
* گنبد ترکیین
* گنبد عرقچین
* بقعه
* گنبد مرکزی
* گنبد خانه
* گنبد نار
* گنبدی
* گنبد
* تعریف گنبد
* پوشش‌هایی که در آن ها از گنبد استفاده می‌شود
* اول گنبدهای مرکزی در گنبد خانه ها
* دوم عرقچین ها
* سوم گردپوش دار هشت ها و وروديها
* مشهورترین گنبدهای مسجد جامع اصفهان
* تزیینات معماری اسلامی ایران

**جایگاه مسجد در شهر**
* عناصر اصلی شهر اسلامی
* بازار
* کاروانسرا
* حمام
* مسجد
* وظایف مسجد
* معماری مسجد
* **ریخت شناسی مساجد**
* مکان مقدس
* مکان مسجد
* پلان مستطیل شکل
* طرح چهار ایوانی
* درخت
* تزئینات
* رنگ
* ورودی
* جلوخان
* سردر
* مناره
* در ورودی
* دالان
* گنبد
* صحن و حوض
* وضوخانه
* ورودی شبستان ها
* محراب
* مقصوره
* منبر
* صفه
* محل حضور بانوان
* بقیه موارد